Najczęściej zadawane pytania

Pytanie: Czy to prawda, że jeśli będę stale nosić okulary to moje oczy rozleniwią się i staną się uzależnione od okularów?
Odpowiedź: Nie. Osoba nosząca dobrze dobrane okulary widzi wszystko dokładniej i lepiej niż bez okularów. Przyzwyczaja się do dobrego ostrego widzenia. Ostrość widzenia, którą uważała poprzednio za dobrą, po przyzwyczajeniu się do ostrego widzenia w okularach, przestaje być dla niej akceptowalna.

Pytanie: Czy to prawda że w wyniku rozwoju cywilizacji wzrok ludzi stale się pogarsza?
Odpowiedź: Nie. Co prawda coraz więcej ludzi nosi okulary, jednak wynika to z coraz większych wymagań, jakie stawiane są naszym oczom. Kiedyś np. w zawodach rolniczych potrzeba dokładnego widzenia nie była tak wielka jak w tej chwili np. w pracy biurowej, przy komputerze itd.

Pytanie: Jak długo trwa badanie oczu?
Odpowiedź: Zależy to od stanu zdrowia pacjenta. W przypadku młodej zdrowej osoby badanie trwa około 20 minut. W przypadku osoby starszej, u której może występować wysokie ciśnienie tętnicze, cukrzyca, jaskra, zaćma, lub inne dolegliwości badanie może trwać znacznie dłużej.

Pytanie: Uważam, że mam bardzo dobry wzrok, ale chciałabym sprawić sobie modne okulary. Czy okulista może zlecić wykonanie okularów, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość widzenia?
Odpowiedź: Jeśli badanie okulistyczne potwierdzi, że pacjent nie potrzebuje okularów korekcyjnych, to lekarz okulista wypisze receptę na wykonanie okularów wyposażonych w soczewki (przezroczyste, przyciemniane lub fotochromowe) o zerowej mocy optycznej.
Dodatkową zaletą takich okularów (oprócz kwestii związanych z modą) jest to, że okulary stanowią ochronę oczu przed kurzem i innymi ciałami obcymi oraz jeśli są wyposażone w odpowiednie soczewki to także przed promieniowaniem ultra fioletowym (UV protection).

Pytanie: Pomimo tego, że moje okulary zapewniają mi komfort widzenia w dzień, w nocy podczas prowadzenie samochodu mam wrażenie, że są niewystarczające. Czy potrzebuję innych okularów do prowadzenia samochodu nocą?
Odpowiedź: Nie powinno prowadzić się samochodu nocą w okularach przyciemnianych lub fotochromowych. Zalecane jest także, aby soczewki posiadały powłokę antyrefleksyjną. Stare okulary o porysowanych soczewkach mogą być przyczyną pojawiania się dodatkowych refleksów światła padającego z reflektorów samochodów jadących z przeciwka lub za nami i w konsekwencji pogorszenia widoczności. Podobny efekt może wystąpić, gdy soczewki są brudne, dlatego wszyscy użytkownicy okularów przed jazdą nocą powinni dokładnie wyczyścić okulary. Wszyscy kierowcy (zarówno noszący okulary jak i ci pozbawieni wad wzroku) powinni zadbać o to, aby zarówno zewnętrzna jak i wewnętrzna powierzchnia przedniej szyby była czysta, w przeciwnym wypadku opisane wcześniej refleksy mogą być spowodowane przez przednią szybę. W przypadku, jeśli opisane wyżej zalecenia nie poprawią sytuacji, warto odwiedzić okulistę.

Pytanie: W mojej rodzinie występuje jaskra. Czy w związku z tym jestem bardziej narażony na zapadnięcie na tą chorobę?
Odpowiedź: Tak. Jeśli rodzice lub dziadkowie chorują na jaskrę to ich potomkowie znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka. Jednak, jeśli jaskra zostanie wykryta wystarczająco wcześnie, to w większości przypadków, można skutecznie przeciwdziałać skutkom tej choroby - z tego powodu bardzo duże znaczenie ma przeprowadzanie regularnych badań okulistycznych, szczególnie wśród osób, u których występuje podwyższone prawdopodobieństwo występowania choroby.

Pytanie: Jestem chory na cukrzycę. Czy ta choroba ma wpływ na moje oczy?
Odpowiedź: Tak. Cukrzyca może być przyczyną poważnych problemów związanych z widzeniem (np. retinopatia cukrzycowa).
Jest bardzo ważne, aby okulista raz do roku, najlepiej po podaniu kropli rozszerzających źrenicę, sprawdził stan struktur oka.

Pytanie: Czy można wpuszczać do oczu jedne krople po drugich?
Odpowiedź: Należy pamiętać o tym, że oko jest w stanie przyjąć tylko jedną kroplę - nie jest celowym wpuszczanie większej ilości gdyż każda następna po prostu spłynie nam po policzku. Jeśli musimy wpuścić do oczu więcej rodzajów kropli, to należy to zrobić nie wcześniej niż po upływie około pięciu minut po wpuszczeniu poprzednich kropli.

Pytanie: Jestem krótkowidzem. Mam uczucie, że moja wada się pogłębia. Czy mogę coś zrobić, aby okulary, które posiadam służyły mi pomimo zmiany wady?
Odpowiedź: Nie. Należy zgłosić się do okulisty, który ustali aktualną wielkość wady a następnie udać się do optyka, który wykona nowe okulary. Doraźnie, w nieznacznym stopniu, może pomóc zmniejszenie dystansu pomiędzy rogówką i tylną powierzchnią szkła okularowego (należy nosić okulary mocno dosunięte do oczu). Skuteczność tej metody zależy od: pierwotnej wielkości wady, zmiany wielkości wady, oraz wielkości zmiany odległości pomiędzy okiem i soczewkami okularowymi.

Pytanie: Jestem dalekowidzem. Mam uczucie, że moja wada się pogłębia. Czy mogę coś zrobić, aby okulary, które posiadam służyły mi pomimo zmiany wady?
Odpowiedź: Nie. Należy zgłosić się do okulisty, który ustali aktualną wielkość wady a następnie udać się do optyka, który wykona nowe okulary. Doraźnie, w nieznacznym stopniu, może pomóc zwiększenie dystansu pomiędzy rogówką i tylną powierzchnią szkła okularowego (należy nosić okulary mocno odsunięte od oczu). Skuteczność tej metody zależy od: pierwotnej wielkości wady, zmiany wielkości wady, oraz wielkości zmiany odległości pomiędzy okiem i soczewkami okularowymi.

Pytanie: Na bazarze i w aptekach można kupić okulary w znacznie niższej cenie niż u optyka. Czy warto wydawać pieniądze na badanie okulistyczne i okulary dopasowane do konkretnych, indywidualnych potrzeb?
Odpowiedź: Z pewnością tak. Okulary wykonane zgodnie z zaleceniami lekarza nie tylko poprawią ostrość widzenia i zapewnią komfort patrzenia, ale także w przeciwieństwie do okularów o przypadkowych parametrach ich stosowanie nie będzie miało niekorzystnych konsekwencji dla naszego zdrowia. Okulary, w których rozstaw osi optycznych nie jest dostosowany do rozstawu oczu użytkownika powodują dodatkowy efekt pryzmatyczny. Jest on tym mocniejszy im silniejsze są szkła i im większe są rozbieżności pomiędzy osiami optycznymi oczu i soczewek okularowych. Mózg dążąc do likwidacji dwojenia obrazu odpowiednio steruje ustawieniem mięśni oczu, w konsekwencji ustawiając oczy w zezie. Ubocznym efektem dłuższego używania przypadkowych okularów są bóle głowy i zmęczenie a w dłuższej perspektywie wykształcenie złych nawyków, które w przyszłości znacznie utrudnią lub uniemożliwią stosowanie okularów zleconych przez lekarza okulistę.

Pytanie: Przy patrzeniu na gładkie (jednobarwne) powierzchnie widzę plamki wielkości małych muszek, które przy zmianach kierunku patrzenia z małym opóźnieniem podążają za kierunkiem ruchu gałki ocznej?
Odpowiedź: Opisane plamki nie są złudzeniem optycznym. Istnieją rzeczywiście, jednak nie w otaczającej nas rzeczywistości lecz w gałce ocznej osoby, która je widzi. W decydującej większości wypadków ich występowanie nie jest objawem żadnej choroby lecz jest związane z procesem starzenia. Wewnątrz oka znajduje się przezroczysta galaretowata masa tzw. ciało szkliste. Już w młodzieńczym wieku zachodzą w oku procesy starzenia. W wyniku tych procesów objętość ciała szkliestego może ulec zmniejszeniu. Procesowi temu może towarzyszyć pojawianie sie luźnych włókien kolagenowych w ciele szklistym w rejonie siatkówki, która jest sensorem odpowiedzialnym za widzenie. Opisane luźne włókna kolagenowe gdy skleją się razem w większe grupy, widziane są jako małe "muszki". Na proces ten ma także wpływ geometria gałki ocznej. U krótkowidzów, których gałka oczna w większości przypadków jest wydłużona, prawdopodobieństwo pojawienia się "muszek" jest większe. W bardziej zaawansowanym wieku, w oku mogą pojawić się nie tylko muszki ale także nitki lub bardziej złożone struktury. Z czasem, bardzo wolno, luźne włókna kolagenowe przemieszczają się w ciele szklistym i oddalają się od siatkówki. Odbierane są wtedy jako coraz bardziej rozmyte, w związku z czym przeszkadzają coraz mniej. Teoretycznie mozna usunąć opisane wyżej "muszki" z oka. W tym celu niezbędne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Jednak w większości wypadków zagrożenia wynikające z przeprowadzenia operacji są większe niż uzyskane korzyści dlatego operacje przeprowadza się tylko w takich przypadkach w których opisane wyżej zjawisko w znacznym stopniu upośledza ostrość widzenia.
Podsumowując - pływającymi przed okiem muszkami nie należy sie zbytnio martwić, jednak bezwzględnie należy zastosować się do trzech wymienionych poniżej zaleceń.

• Gdy pierwszy raz ujrzymy opisane wyżej "muszki" powinniśmy niezwłocznie zgłosić się do okulisty, który będzie mógł wykluczyć występowanie choroby oczu, której symptomem mogą być opisane objawy.
• Systematycznie należy sprawdzać stan zdrowia oczu. Po 40-tym roku życia co najmniej raz w roku należy zgłosić się do okulisty. Istnieją choroby oczu które przebiegają bezobjawowo a których skutki są nieodwracalne.
• Jeśli opisane "muszki" nagle wystąpią w dużych ilościach, należy niezwłocznie udać się do lekarza okulisty a jeśli nie jest to możliwe to do szpitala na ostry dyżur. W tym przypadku zalecany jest pośpiech gdyż opisane zjawisko może być zwiastunem odwarstwienia siatkówki. Godziny mogą okazać się decydujące. Jednak jeśli chory zgłosi się do lekarza wystarczająco wcześnie, to w większości przypadków zagrożenie odwarstwienia siatkówki będzie można usunąć przy pomocy bezbolesnego zabiegu przy użyciu lasera. Odwartwieniu siatkówki mogą towarzyszyć także inne objawy: błyski w oku i zasłona wchodząca w zakres pola widzenia.

Pytanie: Czy z okularami dla dziecka nie można zaczekać aż dziecko będzie starsze?
Odpowiedź: Zdecydowanie nie. Ponad 80% informacji dociera do nas za pośrednictwem narządu wzroku. Należy jednak pamiętać o tym że patrzenia podobnie jak chodzenia trzeba się nauczyć. Jednak w przypadku patrzenia trening zaczyna się dużo wcześniej, mianowicie poczynając od pierwszego spojrzenia. Na początku niemowlę widzi obraz odwrócony, stopniowo uczy się przetwarzać go na prosty. Także ostrość widzenia u małego dziecka jest gorsza niż u osoby dorosłej. Tylko wtedy gdy jedno i drugie oko widzi jednakowy, nie dwojący się, ostry obraz może stopniowo rozwijać się umiejętność dwuocznego widzenia. Przedział czasu podczas którego można nadrobić opóźnienia jest ograniczony do pierwszych lat życia. Zdolność nabywania umiejętności interpretacji obrazu zmniejsza się z roku na rok, a wprzypadku niektórych zaburzeń nawet z miesiąca na miesiąc. Jest to związane z rozwojem mózgu dziecka. Z tego powodu, przy podejrzeniu że małe dziecko nie widzi poprawnie należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza okulisty specjalizującego się w leczeniu chorób oczu dzieci. Nawet jeśli mamy wrażenie że dziecko widzi poprawnie, istnieje niebezpieczeństwo że dziecko ma wadę wzroku, której w pierwszych latach życia nie zauważą ani rodzice ani pediatra podczas badań kontrolnych. Aby uniknąć opóźnień w rozwoju, których nie da się już odrobić, należy najpóźniej w drugim lub trzecim roku życia zapewnić dziecku z wadą poprawne widzenie.
Z tego powodu lekarze okuliści zalecają wykonanie badań kontrolnych u wszysktich dzieci przed osiagnięciem drugiego roku życia.
W zdecydowanej większości przypadków, problemy z widzeniem udaje się rozwiązać przy pomocy okularów korekcyjnych służacych do korekcji: krótkowzroczności, nadwzroczności lub astygmatyzmu.
Przed badaniem, lekarz lekarz okulista, aby móc obiektywnie ocenić poprawność działania układu optycznego oczu małego dziecka, zastosuje krople (do oczu), które (w zależności od rodzaju kropli) na kilka godzin lub dni porażą akomodację i spowodują rozszerzenie się źrenic. Krople te są całkowicie nieszkodliwe, jednak póki nie ustąpi ich działanie, dziecko nie będzie w stanie tworzyć ostrych obrazów przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. Wszystkie obrazy będą mniej lub bardziej rozmyte.
Sposób wykonywania okularów dla dzieci nie różni sie od zasad obowiązujących przy wykonywaniu okularów dla dorosłych, jednak w przypadku dzieci zalecane jest:

• zastosowanie małych opraw - dzięki temu soczewki będą mniejsze i lżejsze,
• odległość osi geometrycznych soczewek w oprawie powinna być mozliwie najbardziej zbliżona do rozstawu oczu dziecka - w konsekwencji soczewki także będą mniejsze i lżejsze,
• zakończenia zauszników powinny być takie jak w okularach przeznaczonych do uprawiania sportu (powinny obejmować prawie całą małżowinę uszną),
• nanośniki powinny mieć mozliwie dużą powierzchnię aby nie uciskać abyt mocno delikatnego nosa dziecka,
• zastosowanie soczewek organicznych (plastikowych) korzystnie wpłynie na mniejszy ciężar okularów ponadto soczewki organiczne są znacznie bezpieczniejsze gdyż nie ulegną stłuczeniu (najbezpieczniejsze materiały to poliwęglan i trivex),
• tylko w nielicznych przypadkach uzasadnienie znajduje zastosowanie soczewek fotochromowych lub barwionych
• soczewki wyposażone w warstwę przeciwodblaskową zapewniają większy komfort widzenia, są także zalecane ze względów estetycznych

Aby dziecko zechciało nosić okulary często potrzebne jest wsparcie rodziców. Podczas zakupu dziecko powinno czynnie uczestniczyć w wyborze opraw pod warunkiem że zostaną zachowane ww. zalecenia. W przyszłości chętniej będzie nosiło okulary które mu się spodobały. Należy przy tym chwalić piękny wygląd dziecka w okularach. W wielu wypadkach nie trzeba dzieci namawiać do noszenia okularów gdyż w okularach czują się bardziej dorosłe.

Niektórzy rodzice obawiają się że okulary mogą być przyczyną urazów, które mogą mieć miejsce podczas zabaw. Takie przypadki są bardzo rzadkie. Wielokrotnie częściej okulary pełnią funkcję ochronną . Jeśli okulary ulegną zniszczeniu nie należy robić wyrzutów dziecku, gdyż w przyszłości nie będzie chciało nosić okularow.
W obecności dziecka nie należy wyrażać poglądu że dziecko będzie nosiło okulary przez ograniczony okres czasu. Dzieci zapamiętują sobie takie stwierdzenia bardzo dokładnie. Tylko w przypadku małych wad ,rezygnacja z noszenia okularów jest możliwa. Przeciwnie, krótkowzroczność na ogół się pogłębia aż do zakończenia procesu wzrostu organizmu a astygmatyzm zazwyczaj nie ulega zmianom.

Należy pamiętać że okulary w przypadku dzieci są nie tylko pomocą optyczną ale ich stosowanie jest zarazem terapią. Dlatego lekarz okulista w wyznaczonych odstępach czasu powinien sprawdzać ich działanie. Zalecane jest aby rodzeństwo dziecka obarczonego wadą wzroku także zgłosiło się do badania gdyż wady wzroku często powtarzają sie w rodzinie.

Pytanie: Mam obawy że moje małe dziecko nie widzi zupełnie dobrze. Czy można to jakoś sprawdzić?
Odpowiedź: Istnieje szereg sytuacji które mogą świadczyć o tym że nasze dziecko ma kłopot z widzeniem:

• częste potykanie się lub wpadanie na meble,
• narastające kłopoty z widzeniem w miarę zapadania zmierzchu lub nocą,
• nagłe pogorszenie się wyników w szkole,
• niechęć do czytania lub niepewne czytanie,
• bóle głowy,
• kłopoty z koncentracją,
• wyizolowanie z grupy rówieśników,
• skłonność do oglądania telewizji z coraz mniejszej odległości,
• częste odpisywanie od innych dzieci podczas lekcji,

Jeśli mamy obawy czy dziecko widzi dobrze, powinniśmy udać się z dzieckiem do okulisty. Okulista jest w stanie, nawet u małych dzieci, sprawdzić czy dziecko nie ma wady wzroku, widzenie obuoczne oraz stopień rozpoznawania barw. Co prawda wszystkie dzieci poddawane są systematycznym badaniom kontrolnym, jednak podczas badań kontrolnych internista jest w stanie wykryć tylko duże odchylenia od normy. Szczegółowe badanie wzroku jest w stanie przeprowadzić jedynie lekarz okulista. Dobre widzenie jest dla dzieci szczególnie ważne. Ma ono decydujący wpływ na poprawny rozwój naszego dziecka oraz na jego bezpieczeństwo. Na przykład w ruchu ulicznym dziecku brakuje doświadczenia dorosłych, ich pole widzenia w grupie ludzi jest także mocno ograniczone. Ocenę sytuacji na drodze, dziecko przeprowadza wyłącznie w oparciu o analizę obrazu który widzi.

Pytanie: Jak starsze osoby powinny dbać o swoje oczy?
Odpowiedź: Jeśli do późnego wieku chcemy być sprawni powinniśmy systematycznie przeprowadzać badania kontrolne naszych oczu. Po 40-tym roku życia należy raz do roku sprawdzić stan narządu wzroku aby w porę wykryć choroby oczu. Niektóre z nich przebiegają bezobjawowo, pomimo tego ich skutki są nieodwracalne.
Prowadzenie zdrowego trybu życia jest co prawda bardzo ważne, jednak nie daje gwarancji że unikniemy chorób oczu.
W grupie osób pomiędzy 55 - 65-tym rokiem życia prawie co druga osoba cierpi na zaćmę, często nie wiedząc o tym. W grupie wiekowej pomiędzy 65-tym i 75-tym rokiem życia prawie wszyscy cierpią na zaćmę, jednak tylko połowa z nich zauważyła stopniowe pogarszanie się wzroku. Także inne choroby oczu, wobec których medycyna przez wieki była bezsilna, mogą obecnie być leczone z dobrym skutkiem. Należą do nich między innymi: jaskra, degeneracja siatkówki (AMD), retinopatia cukrzycowa, zespół suchego oka. Jednak bardzo często warunkiem powodzenia jest wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie leczenia w początkowych fazach choroby.